De afgelopen twintig jaar zijn nog nooit zo weinig overvallen gepleegd als vermoedelijk in 2013 het geval zal zijn. Ook raakten minder slachtoffers gewond. Straatroof nam eveneens af. Dit blijkt uit het recente politieonderzoek Gewelddadige vermogenscriminaliteit 2012.
Tijdens de themadag Gewelddadige vermogenscriminaliteit, op 16 oktober in Dordrecht, presenteerden onderzoekers van de Dienst Landelijke Informatieorganisatie (Landelijke Eenheid) het rapport Gewelddadige vermogenscriminaliteit 2012. Deze studie beschrijft de aard, omvang en ontwikkeling van overvallen en straatroof, evenals de slachtofferkeuze van woningovervallers. Deze vierde themadag, bijgewoond door 110 medewerkers van politie en Openbaar Ministerie, behandelde verder thema’s als de gerichte aanpak van high impact crime, zware overvallen, plofkraken en woningovervallen en uitval in de strafrechtketen bij overvalverdachten.
Senioren
Vergeleken met eerdere jaren bleef het aantal overvallen dalen, in 2012 met dertien procent. De prognose voor 2013 bedraagt in totaal 1748 overvallen. Uiteraard is elke overval er een te veel, maar de afgelopen twintig jaar waren er nog nooit zo weinig overvallen. Eveneens positief: in 2012 raakten minder slachtoffers van overvallen gewond. Bij woningovervallen daalde dat risico van 38 naar 31 procent. Wel steeg in 2012 het aandeel woningovervallen op 65-plussers: 29 procent van de woningovervallen was op senioren gericht. Dat is een grotere stijging dan op basis van de vergrijzing te verwachten viel.
Slachtofferkeuze woningovervallen
Uit dit onderzoek blijkt verder dat daders zelden willekeurig een woning overvallen. De verwachtingen spelen een grote rol: is het een makkelijk doelwit, valt er veel buit te halen of zijn er drugs aanwezig? Burgers kunnen dan ook het risico op een woningoverval zelf beïnvloeden. De onderzoekers stelden daarvoor adviezen op. Zo is het belangrijk dat ondernemers geen geld mee naar huis nemen, dat bewoners waardevolle spullen opbergen als zij werklieden over de vloer krijgen en dat zij (on)bekenden niets vertellen over waardevolle spullen. Deze informatie kan bewust of onbewust bij kwaadwillenden terechtkomen.
Straatroof
Ook het aantal straatroven daalde in 2012, in elk geval door de intensievere aanpak hiervan. De afname is echter voor een klein deel het resultaat van verbeterde registratie: delicten die bij nadere bestudering geen straatroof bleken te zijn, verwijderde de politie uit de systemen. Minder vaak dan bij overvallen vertoont straatroof een ‘donkeredagentrend’. Bij straatroof is er doorgaans sprake van bijzondere omstandigheden, zoals gelegenheden waarbij veel potentiële slachtoffers samenkomen, die bovendien door bijvoorbeeld alcoholgebruik minder alert reageren. Toezicht is lastig en handhavers kunnen na meldingen minder snel en adequaat optreden. De onderzoekers stellen voor om voorafgaand aan zulke gelegenheden speciale voorlichtingscampagnes te voeren en op de dag zelf met straatroofteams op pad te gaan.
Oudevrouwtjescliché
Het beeld dat vooral oude vrouwtjes de dupe zijn van straatroof is volgens de onderzoekers een cliché. Jongeren van 10 tot 24 jaar lopen acht keer meer risico dan 65-plussers. Zeker bij minderjarige slachtoffers blijken de verdachten vaak leeftijdgenoten te zijn.
