De onderzoeken van de Inspectie SZW of bedrijven de cao goed naleven dragen bij aan een eerlijk werk-speelveld. De afgelopen jaren zijn er 42 onderzoeken geweest. In 17 gevallen was het voor cao-partijen reden om een actie te ondernemen. In vijf gevallen is geen actie ondernomen. In de overige 20 zaken moeten de sociale partners nog een beslissing nemen of naar aanleiding van het Inspectie onderzoek verdere acties worden gedaan. Duidelijk is dat met de onderzoeken en de vervolgacties in een aantal gevallen werknemers alsnog het loon ontvangen waar ze recht op hadden.
De onderzoeken van de Inspectie SZW of bedrijven de cao goed naleven dragen bij aan een eerlijk werk-speelveld. De afgelopen jaren zijn er 42 onderzoeken geweest. In 17 gevallen was het voor cao-partijen reden om een actie te ondernemen. In vijf gevallen is geen actie ondernomen. In de overige 20 zaken moeten de sociale partners nog een beslissing nemen of naar aanleiding van het Inspectie onderzoek verdere acties worden gedaan. Duidelijk is dat met de onderzoeken en de vervolgacties in een aantal gevallen werknemers alsnog het loon ontvangen waar ze recht op hadden.
Als een cao niet goed wordt nageleefd, betekent dit vaak dat werknemers niet het loon krijgen waarop ze recht hebben. Dit leidt tot een ongelijk speelveld tussen werkgevers die zich wel aan de cao houden en diegenen die dat niet doen. Een speciaal team van de Inspectie SZW heeft zich de afgelopen jaren toegelegd op ondersteuning van de naleving van de cao (collectieve arbeidsovereenkomst). Dit doen zij alleen als er een verzoek ligt van een cao-partij. De cao-partijen kunnen van de werkgever en werknemers niet altijd de gegevens krijgen die nodig zijn. De Inspectie SZW kan dan doorpakken. Het onderzoek resulteert in een ‘rapport van bevindingen’ dat aan diegene die het verzoek heeft gedaan wordt gestuurd. Dit rapport kan dan voor die partij aanleiding zijn om verdere acties te ondernemen tegen de werkgever waarvan vermoed wordt dat deze de cao niet goed naleeft. In de meeste gevallen betekent dit een procedure bij de civiele rechter. De handhaving van de cao is en blijft altijd een verantwoordelijkheid van de cao-partijen zelf.
De Inspectie SZW heeft 42 verzoeken gekregen om de cao’s in verschillende sectoren te onderzoeken. De FNV heeft 24 verzoeken ingediend voor de sectoren scheepsbouw, bouw en uitzendbureaus. Verder zijn er verzoeken binnen gekomen van de VNB (Stichting Vervoersbond Beroepsgoederenvervoer), SNCU (Stichting naleving cao voor uitzendkrachten), TBB (Technisch Bureau Bouwnijverheid) en SFPB (Sociaal Fonds Particuliere Beveiliging). Daarnaast heeft de Inspectie twee verzoeken gekregen van werknemers. Dit kan als zij van mening zijn dat zij als uitzendkracht niet onder dezelfde arbeidsvoorwaarden werken als werknemers met dezelfde functie in vaste dienst bij de inlener.
Na het onderzoek van de Inspectie is door een cao-partij in 17 gevallen gestart met een vervolgprocedure. In vijf gevallen werd afgezien van verdere acties. In 20 gevallen moet nog een beslissing worden genomen of een procedure wordt gestart.
In een aantal gevallen is definitief ten gunste van de werknemers een beslissing genomen. Zo heeft het Gerechtshof in drie zaken uitgesproken dat de beloning conform de cao moet zijn. In één geval heeft een transportonderneming de chauffeurs in dienst genomen. In andere gevallen zijn de betalingsverplichtingen overgenomen door opdrachtgevers. In zes zaken loopt de civiele procedure nog.
Het team verwacht ook de komende jaren verzoeken van de vakbonden om cao onderzoek te doen. De onderzoeken van de Inspectie en de vervolgacties van de cao partijen leveren een duidelijke bijdrage aan het creëren van een eerlijk speelveld en het voorkomen van oneerlijke concurrentie.
Voorbeelden
Op basis van een verzoek heeft de Inspectie SZW een onderzoek uitgevoerd bij een Nederlands transportbedrijf. Daar waren Poolse werknemers via een Poolse vestiging met Poolse salarissen aan het werk. Met het bevindingen van de Inspectie is de verzoeker met die werkgever gaan praten. Na onderhandeling is de werkgever met die constructie gestopt. De Poolse chauffeurs krijgen nu een Nederlandse arbeidscontract met Nederlandse arbeidsvoorwaarden.
De Inspectie SZW heeft een onderzoek naar een uitzendbureau verricht. De vakbond kreeg signalen van werknemers van het uitzendbureau dat de cao niet nageleefd werd. Het ging hierbij om Poolse en Hongaarse bouwvakkers die bewust te laag ingeschaald zouden worden en daardoor te weinig loon zouden ontvangen. Hierdoor was er ook sprake van oneerlijke concurrentie. De Inspectie SZW heeft haar bevindingen uit het onderzoek beschreven in een rapport. Met behulp van dit rapport heeft de vakbond deze zaak uiteindelijk voor de rechter gebracht. Die heeft de vakbond op alle punten gelijk gegeven. Het uitzendbureau werd verplicht tot nabetaling en dit heeft geleid tot het faillissement van het bedrijf. Om ervoor te zorgen dat de benadeelde werknemers hier niet de dupe van zijn, heeft de opdrachtgever de nabetalingen voor haar rekening genomen.
